Vreterij, hagel en vorst veroorzaken schade aan kiemplanten

Op percelen waar de bieten boven staan, is het plantbestand regionaal beïnvloed door vraat- en hagelschade. Met de nachtvorst van de laatste dagen is er ook een risico op plantwegval door vorstschade. Bij aanzienlijke schade is het de vraag of overzaaien rendabel is. Om deze beslissing te maken is de Overzaaiapplicatie een handig hulpmiddel. Op basis van de opbrengstpotentie van het huidige gewas en verwachte opbrengst bij overzaai wordt een rekensom gemaakt.

Hagel
Er zijn de laatste dagen diverse meldingen gemaakt van hagelschade in onder andere suikerbieten. Als de kiemblaadjes door hagel geraakt worden is herstel reëel (foto 1). Is het hart van het plantje geraakt dan is het mogelijk dat het plantje wegvalt.

Foto 1. Hagelschade aan de kiemblaadjes is minder problematisch dan schade in het hart van het plantje.

Vorst
De recente nachtvorst (foto 3) kan tot vorstschade leiden. Omdat ook de komende nachten nog koud blijven, is het verstandig om een herbicidebespuiting uit te stellen. Het risico op vorstschade is na een bespuiting groter. Het voordeel van de natte grond is dat vorst minder schade veroorzaakt dan bij een droog zaaibed.

Let bij vorstschade op de conditie van het groeipunt: is dit beschadigd of verkleurd, dan leidt dit waarschijnlijk tot wegval. Ook insnoering rond het hypocotyl en glazige stengeltjes zorgen vaak voor wegval. Vaak is de precieze schade pas na enkele dagen op te maken.

Foto 2. Kiemplantje op een perceel in de Noordoostpolder, had het al koud voor de koude nacht van 23 april (foto 22 april).

Foto 3. Op veel plekken kwam de temperatuur op 23 april, net boven maaiveld, ver onder nul.

Vreterij

Als gevolg van vreterij door slakken en emelten zijn al percelen overgezaaid:

• Ook hazenschade komt voor, meer informatie over hazenschade leest u in het bericht ‘Nieuws uit de bietenkliniek: vreterij door hazen’. Vaak is schade te beperkt om over te zaaien.
• Slakken veroorzaken in een grofkluiterig zaaibed sneller schade. Door de natte maanden kan er meer slakkenschade verwacht worden. Lees meer over slakkenschade en tips in het bericht ‘Houd rekening met slakken’.
• Het schadebeeld dat emelten veroorzaken wordt makkelijk verward met slakkenschade. Kenmerkend voor emeltenschade is de gekartelde vreterij, terwijl dit bij slakken afgeronde ‘happen’ zijn. Door de lage temperaturen groeit het gewas trager en is de kans op schade groter.

Wat te doen?
Houd het gewas bij schade -indien mogelijk- dagelijks in de gaten en monitor de mate van wegval. Het uitzetten van telstroken is aan te bevelen. Doe dit als volgt:

• Zet op meerdere plaatsen op het perceel stroken van tien meter uit;
• tel in iedere strook het aantal planten en vermenigvuldig dit met 2000;
• bepaal het gemiddelde plantaantal per hectare op basis van alle telstroken;
• herhaal deze tellingen dagelijks of om de dag.

Met de Overzaaiapplicatie wordt in enkele stappen inzichtelijk of overzaaien rendabel is. Door de extra kosten voor grondbewerking, zaaizaad en het zaaien in combinatie met een korter groeiseizoen, is overzaaien niet snel rendabel. Ook de spreiding van de resterende planten is belangrijk; met 50.000 planten per hectare kan nog een goede opbrengst behaald worden, mits de planten egaal verspreid over het perceel staan. Houd er ook rekening mee dat er nog planten bij kunnen komen.

Teelthandleiding
De paragraaf ‘Overzaaien of niet overzaaien’ van de teelthandleiding kan helpen bij het zoeken naar oorzaken van een achterblijvende opkomst en het maken van de juiste keuze.

Foto 4. Loop regelmatig door het bietenperceel om de ontwikkeling te volgen en tijdig in te kunnen grijpen.