Goed voorbereid zijn op het bewaren van bieten maakt de uitvoering gemakkelijker en leidt doorgaans tot een beter eindresultaat. In dit bericht enkele tips en tops voor een succesvolle bewaring.
Ligplaats en materiaal
Voor de aanleg van de bewaarhoop is voldoende ruimte nodig. Per 1,2 ton netto bieten is minimaal 1 m2 oppervlakte nodig, uitgaande van een aanbevolen maximale hoophoogte van 2,5 meter. Denk ook aan de benodigde ruimte rondom de hoop voor de lader en vrachtwagen. Zorg dat de ondergrond opgeruimd (geen hout, stenen etc.) en vlak is zodat er geen water onder de hoop blijft staan. Leg de benodigde afdek- en bevestigingsmaterialen voor de bewaring tijdig klaar en vul zonodig de voorraad aan. Als het weer in het najaar plots omslaat moet snel gehandeld kunnen worden om de hoop tijdig af te kunnen dekken.
Oogstkwaliteit
Rooien onder gunstige omstandigheden heeft grote voordelen. Naast beperking van structuurbederf van de grond hoeft er dan minder intensief gereinigd te worden om grondtarra voldoende te verwijderen. Hierdoor blijven puntbreuk en kneuzingen beperkt, wat het bewaarresultaat ten goede komt. Na half november is de extra groei van de bieten minimaal, zie hiervoor ook de teelthandleiding. Wacht daarom niet onnodig lang met rooien en de risico’s op te natte omstandigheden en vorst sterk toenemen.
Het kopwerk moet erop gericht zijn om zoveel mogelijk hele bieten zonder bladstelen te oogsten. Te diep gekopte bieten zijn gevoeliger voor bewaarverliezen door het grote snijvlak. Let op rotte bieten aangezien deze zeer slecht te bewaren zijn. Als de hoeveelheid rot zich uitbreidt tot meer dan 10% van de partij kan deze geweigerd worden. Dit jaar komt vooral in het Noordoosten wortelrot door aphanomyces voor, zie ook ‘Rooiverlies beperken bij door aphanomyces aangetaste bieten’. Beoordeel ruim voor de oogst al of veel aantasting door rot aanwezig is, zodat dit niet pas bij het rooien een onaangename verrassing wordt. Als tijdens de campagne de bieten in meerdere keren geleverd worden, probeer dan de beste bieten te bewaren voor de late levering.
Aanleg hoop
Breng de bieten voorzichtig aan de hoop om verdere beschadigingen te beperken. Rijd de kieper altijd voorzichtig tegen de hoop, zonder dat bieten verpulverd worden onder de wielen. Bewaar de bieten bij voorkeur in een langgerekte, dakvormige hoop met een maximale hoogte van 2,5 meter. Bij deze hoopvorm kan de ademhalingswarmte van de bieten door natuurlijke ventilatie doorgaans voldoende worden afgevoerd. Als een hoop in de luwte ligt, bijvoorbeeld tussen schuren, wordt de warmte vaak wat minder goed afgevoerd vergeleken met hopen in het open veld. Daarentegen kan een hoop in het open veld bij vorst wat kwetsbaarder zijn voor vorstschade bij onvoldoende bescherming. Probeer waar mogelijk een grote vierkante hoop te voorkomen. Aanleggen van meerdere langgerekte, dakvormige hopen naast elkaar is dan ook beter dan het maken van een grote vierkante hoop. Als telers wegens ruimtegebrek toch genoodzaakt zijn om een vierkante hoop aan te leggen dan kan het inschakelen van mechanische ventilatie uitkomst bieden om sterke opwarming in het midden van de hoop te voorkomen. Dit is wel kostenverhogend en het succes hiervan is mede afhankelijk van de buitenluchttemperatuur en de luchtverdeling in de hoop tijdens het ventileren.
Bewaaradvies vorst en Bewaaradvies neerslag
De bewaarverliezen zijn het laagst bij gezonde, schone en weinig beschadigde bieten die vorstvrij, koel en droog worden bewaard. De afdekstrategie dient er daarom op gericht zijn om de bieten zo koel mogelijk (maar wel vorstvrij) en droog te houden. Afdekken met vliesdoek (bijv. Toptex) houdt de bieten droog, wat schimmelgroei en kans op broei vermindert. Een hoop die eenmaal nat is geregend droogt langzaam op onder vliesdoek. Dek de hoop daarom tijdig af met vliesdoek als een grote hoeveelheid neerslag verwacht wordt in de aankomende dagen. Een hulpmiddel hiervoor is het bewaaradvies neerslag (figuur 1).
Vliesdoek beschermt niet tegen vorst, zeker niet bij een harde wind. Zorg dat bieten niet bevriezen door de hoop te bekleden met een laag winddicht materiaal (bijv. landbouwplastic, Jupettes of bietendoek) voordat het gaat vriezen. Houd daarvoor de weersvoorspellingen en het bewaaradvies vorst (figuur 2) goed in de gaten. Verdere tips en bewaaradviezen zijn te raadplegen in de teelthandleiding.
Figuur 1. Via het bewaaradvies neerslag is een locatiespecifiek advies te raadplegen met betrekking tot het tijdig droog afdekken van de bietenhoop voordat neerslag van betekenis gaat vallen.
Figuur 2. Via het bewaaradvies vorst is per plaats een advies voor het tijdig afdekken van de bietenhoop met winddicht materiaal te raadplegen.
Deze applicatie geeft adviezen over bietverlies (kop- en puntbreukverliezen en verliezen aan hele bieten).