Ter gelegenheid van het afscheid van IRS-directeur Frans Tijink werd op woensdag 5 juni een seminar gehouden in het Cosun innovation center. Het thema van het seminar was klimaat en de akkerbouw en dan specifiek de suikerbietenteelt. In dit bericht een uitgebreidere impressie.
Adrie Bossers opende als voorzitter van het IRS-bestuur het seminar (foto: Sanne van Hassel). ‘5 Juni is niet alleen het afscheid van Frans Tijink, maar ook exact 89 jaar geleden dat het IRS werd opgericht. Door het werk en onderzoek van het IRS al die jaren heeft de bietenteelt een enorme ontwikkeling doorgemaakt.’ ‘Maar we staan voor nieuwe uitdagingen. Landbouwkundig onderzoek is meer dan ooit nodig.’
‘In lijn met het onderzoeksgebied van Frans is er ook veel aandacht voor landbouwkundige bodemzorg. De bodem is het begin en het einde van alle landbouwprocessen en speelt een sleutelrol bij de klimaatverandering. Nederlandse boeren denken dat ze een deel van de oplossing kunnen zijn als het gaat om klimaatverandering. Daarom hebben we dit thema voor deze middag gekozen.’
Jan Willem van Roessel, sinds 1 juni 2019 de nieuwe directeur van het IRS, was de dagvoorzitter en leidde de bezoekers en sprekers door het programma van het seminar (foto: Sanne van Hassel).
Keynote spreker was Pieter van Geel, voorzitter Sectortafel Landbouw en Landgebruik (foto: Sanne van Hassel). In zijn speech ging hij onder andere in op het belang van goed bodembeheer voor de reductie van CO2-uitstoot. En daarbij noemde hij het bodembeheer in het algemeen en het stimuleren van bodemleven. De teelt van meer groenbemesters en eiwitgewassen kunnen helpen bij de verlaging van de CO2-emissie.
Het publiek maakte gretig gebruik van de mogelijkheid om vragen te stellen. Jan Willem van Roessel (directeur IRS) wijst met een voorbeeld op de tegengestelde belangen waar boeren mee te maken hebben: Voor het vastleggen van CO2 is een minimale grondbewerking gewenst, maar daarvoor is wel een effectief middelenpakket noodzakelijk. Van Geel antwoordt dat de Klimaattafel niet alleen kostenefficiëntie belangrijk vindt, maar kiest voor een integrale benadering, waarbij ook andere maatschappelijke eisen worden meegenomen (foto: Sanne van Hassel).
Directeur BO Akkerbouw Matthé Elema ging in op de bijdrage van de akkerbouwers aan de klimaatagenda (foto: Sanne van Hassel). Hoewel de Nederlandse landbouw het al erg goed doet op het gebied van productie van groene energie, zal ook de akkerbouw nog een extra stap moeten zetten. De akkerbouw ervaart ook de consequenties van het veranderende klimaat door meer extremen in weer. Om de klimaatdoelstellingen te halen, is onderzoek en kennis delen met en tussen telers nodig. Ook moeten voorwaarden en regels aangepast worden om CO2-reductie mogelijk te maken. De CO2-voetprint voor suikerbieten is de laatste twintig jaar lager en lager geworden door de hogere opbrengsten, energiebesparing in de verwerking en efficient gebruik van meststoffen.
Er liggen goede mogelijkheden om bijproducten van de suikerbiet te gebruiken als bouwstenen in de biobased economy.
Martin van Ittersum (Professor Plantaardige productiesystemen Wageningen University) liet in zijn presentatie zien dat de genetische vooruitgang bij suikerbieten enorm is en dat de telers er in slagen om de yield gap bij suikerbieten te minimaliseren (foto: Sanne van Hassel). Nederlandse suikerbietentelers halen zo’n 80 van de potentiële opbrengst. Bij andere gewassen is dat minder.
Van Ittersum pleit er verder voor om plantaardige biomassa te gebruiken voor menselijke consumptie en bijproducten van bijvoorbeeld de suikerbietenteelt in te zetten als voeding voor vlees en/of melkproductie.
Mark Stevens (Head of Science van de British Beet Research Organisation) wees op de voordelen van de klimaatverandering, zoals een hogere productie en langere campagnes (foto: Sanne van Hassel). Maar ook de impact van weersextremen neemt toe en een toename van schimmels en andere ziekten en plagen ligt op de loer. De Europese suikersector moet zich vooral focussen op een goed geïntegreerd teeltsysteem voor suikerbieten.
Stevens stelde dat samenwerking over grenzen heen daarbij belangrijker is dan ooit. Er moet een goede uitwisseling zijn tussen de onderzoekers, adviseurs, kwekers en ontwikkelaars, waarbij in zijn ogen de rol van het IIRB, het internationale platform voor suikerbieten onderzoeksinstituten, niet onderschat moet worden (foto: Sanne van Hassel).
Na de presentaties van Elema, Van Ittersum en Stevens werd een forumdiscussie gehouden waarbij de sprekers ingingen op de vragen vanuit het publiek (foto: Sanne van Hassel).
Albert Markusse (CEO Royal Cosun) noemde niet alleen de belangrijke rol die het IRS speelde bij de spectaculaire opbrengstverbetering van de afgelopen vijfentwintig jaar, maar ook dat er meer om ons heen speelt. Bijvoorbeeld de maatschappelijke zorgen over de biodiversiteit. We moeten als sector naar meer kijken dan alleen opbrengstverhoging. We moeten inspelen op de verschillende uitdagingen die afkomen op de sector. Onderzoek en kennisverspreiding zijn in zijn ogen dan ook hard nodig.
Afsluitend keek scheidend directeur Frans Tijink terug op zijn 25-jarig dienstverband en ging hij in op de uitdagingen voor de bietenteelt. Om die het hoofd te bieden zijn zowel onderzoek als kennisuitwisseling belangrijk (foto: Sanne van Hassel).
Na doelen als 3×15 voor 2015 en 1890 voor 2020 kwam hij met de stelling dat gemiddeld 20 ton suiker per hectare in Nederland haalbaar moet zijn in 2040. Er zijn per slot van rekening al telers die 20 ton suiker per hectare halen. ‘We hebben er daar meer van nodig’.
Aan het einde sprak Adrie Bossers als IRS-voorzitter nog enkele woorden tot Frans en zijn gezin. ‘Vandaag zien we een vitale organisatie met trots en visie richting de toekomst. En natuurlijk deed je dit niet alleen, maar je was de manager van een groep mensen die weet waar ze voor staan.’
‘Kennis ontwikkelen is één ding, maar het krijgen op de plaats waarvoor het bedoeld is, is iets anders. Maar je spreekt dezelfde taal als boeren, je begrijpt de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd. Dit betekent dat de kennis die onder jouw beheer is ontwikkeld, daadwerkelijk wordt toegepast.’
Tot slot overhandigde hij namens het IRS-bestuur een cadeau voor de hobby van Frans: natuurfotografie (foto: Sanne van Hassel).
Na afloop van het seminar was er gelegenheid om met elkaar te netwerken en afscheid te nemen van Frans Tijink. Er was grote belangstelling uit binnen- en buitenland voor dit seminar en afscheid van Frans in het Cosun innovation center (foto: Sanne van Hassel).
Naar aanleiding van het seminar zijn verschillende berichten in de pers verschenen, onder andere:
- ‘Tijink: suikersector kan toekomstige uitdagingen aan’ – Boerderij Vandaag (7 juni);
- ‘Meer suiker uit bieten bij veranderend klimaat’ – Nieuweoogst.nl (7 juni), Nieuwe Oogst (8 juni);
- ‘Klimaattafel vermijdt nieuwe knelpunten’ – Nieuweoogst.nl (7 juni);
- ‘Gezonde biet in gezonde bodem is doorlopende uitdaging’ – Nieuwe Oogst (15 juni);
- ‘Klimaattafel lost op en mijdt nieuwe knelpunten’ – Nieuweoogst.nl (17 juni);
- ‘Frans Tijink vertrekt als directeur bij IRS’ – Nieuweoogst.nl (17 juni).
Deze applicatie berekent de aanvullende behoefte van suikerbieten aan stikstof om een optimaal teeltresultaat te behalen.
