Op een aantal percelen staan de vroeg gezaaide bieten inmiddels boven. Door de relatief koude en natte weersomstandigheden van de afgelopen weken, hebben de bieten een trage opkomst en groei. Dit zorgt er voor dat de bieten gevoeliger zijn voor schade van bodeminsecten. Maar tot wanneer kunnen bodeminsecten plantwegval veroorzaken?
Bodemplagen
Bodeminsecten kunnen van de wortels en hypocotyl van bieten vreten. Afhankelijk van het insect en hoeveel er voorkomen kan de schade variëren van kleine beschadigingen aan de wortel tot het volledig wegvallen van planten. In bieten kan dit worden veroorzaakt door ritnaalden, emelten, ondergrondse springstaarten, bietenkevers, miljoen- en duizendpoten. In tabel 1 staat beschreven tot wanneer plantwegval door de bodemplagen verwacht kan worden.
Tabel 1. Overzicht tot welk bladstadium van de bieten plantwegval door bodeminsecten kan plaatsvinden.
| plaag | plantwegval ca. t/m bladstadium |
| ondergrondse springstaarten, miljoenpoten, wortelduizendpoten | 2-4 bladstadium |
| bietenkevers | 2-4 bladstadium |
| ritnaalden | 4 bladstadium |
| emelten | 6-bladstadium |
Om vast te stellen of en door welke welke bodemplaag de vraatschade veroorzaakt, kunnen planten met ruim grond rondom de wortels worden uitgestoken en opgespoeld. Bij twijfel kan een monster opgestuurd worden naar diagnostiek.
Bestrijden is niet (meer) mogelijk
Op dit moment kunnen er geen maatregelen meer worden genomen om plantwegval door bodeminsecten te voorkomen. Met een bovengrondse bespuiting worden bodeminsecten niet geraakt, waardoor een bespuiting uitvoeren zinloos is. Force, Vydate 10G en Belem, die allen voor of met zaai worden toegepast, bieden (enige) bescherming tegen een aantal bodemplagen, maar de bescherming is nooit volledig. Hierdoor kan ondanks toepassing toch plantwegval voorkomen.
Overzaaien
Indien een groot aantal planten is weggevallen, kan worden overwogen om een deel van het perceel of zelfs het gehele perceel over te zaaien. Met de applicatie ‘zaai, opkomst en groei’ kan worden berekend of overzaai rendabel is.
Bij overzaai is het belangrijk niet te diep te zaaien en onder warmere omstandigheden, zodat planten snel boven staan en minder lang gevoelig zijn voor wegval door bodeminsecten. Bietenkevers zijn hierop een uitzondering. Deze blijven langer actief blijven en daardoor is de kans groot dat nieuw gezaaide bieten opnieuw wegvallen. Wanneer bietenkevers massaal aanwezig zijn, is het raadzaam om over te zaaien met een ander gewas.
Meer informatie
Meer informatie over bodemplagen en beheersing staat in het hoofdstuk ‘bodeminsecten’ in de Teelthandleiding. In de Teelthandleiding staat ook beschreven hoe plantaantallen kunnen worden vastgesteld. In het internetbericht ‘Hoe kan plantwegval door bodeminsecten in 2023 worden voorkomen?’ staan verschillende maatregelen die bij (over)zaai genomen kunnen worden.
Foto 1. Emelten kunnen plantwegval veroorzaken tot en met circa 6-bladstadium.
Foto 2. Met de overzaaiapplicatie kan worden berekend of overzaaien rendabel is.
Deze applicatie geeft adviezen over bietverlies (kop- en puntbreukverliezen en verliezen aan hele bieten).